Alimenty część III. Jak poradzić sobie w sądzie?

Wiele z Was zadaje mi pytanie o alimenty. Na jakich zasadach? Kiedy składać? Od kogo? Ile? Ostatnio pojawiło się pytanie o stronę praktyczną. Do jakiego sądu składać? Jak i co trzeba złożyć oraz jak wygląda rozprawa? Mam nadzieję, że w tym artykule znajdziecie odpowiedz na Wasze pytania.

Pozew o alimenty składamy się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów lub do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego – prawo wyboru służy powodowi (powód czyli taka osoba, która jest uprawniona do alimentów działającej najczęściej przez przedstawiciela ustawowego – tj. drugiego z rodziców). Taki pozew jest wolny od opłat.

Jeżeli w pozwie chcemy dochodzić alimentów dla dwojga lub więcej dzieci, należy dla każdej z nich podać wysokość dochodzonej kwoty oraz wskazać przyczyny uzasadniające żądanie, tj. podajemy konkretnie potrzeby dziecka oraz wskazujemy możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego do alimentów (poprzez podanie zawodu, kwalifikacji, określenie sytuacji majątkowej, trybu życia itp.). Do takiego pozwu pozwu załączamy, oprócz aktów stanu cywilnego, wszelkie możliwe dokumenty uzasadniające żądanie – zaświadczenia dotyczące kosztów utrzymania i wychowania dziecka, opłaty za szkołę lub przedszkole, opłaty za dodatkowe zajęcia, komitet rodzicielski, wykaz kosztów leczenia, odzieży, rekreacji, opłat za mieszkanie, zaświadczenia o stanie zdrowia, jeżeli ma wpływ na zakres potrzeb dziecka, rachunki za rzeczy dla dziecka (jedzenie, ubrania, leki itd.) Obligatoryjnym elementem pozwu jest również wskazanie wartości przedmiotu sporu, którą jest suma świadczeń za jeden rok. O co tu chodzi? Niżej podaję przykład

Przykład:

• Jeśli chcemy wnieść o przyznanie alimentów w wysokości 200 złotych miesięcznie, to: 200 zł x 12 miesięcy daje wartość przedmiotu sporu równą: 2400 złotych.

Jak wygląda takie postępowanie sądowe w sprawach o alimenty?

Sąd wydaje orzeczenie w sprawie alimentów po przeprowadzeniu rozprawy, na której przesłuchuje strony oraz zgłoszonych świadków. W toku postępowania sąd może dopuścić dowody w postaci:

• dokumentów prywatnych (np. listy, sms) i dokumentów urzędowych na potwierdzenie zaprezentowanego stanowiska czy istotnych dla sprawy okoliczności (tj. usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentów),

• akt poprzedniej sprawy o alimenty lub rozwód albo innej, z której wynikają wyżej wymienione istotne okoliczności (na przykład dział spadku, podział majątku).

Sąd z urzędu (czyli bez względu na to, czy został zgłoszony wniosek, czy nie) nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności, co oznacza, że od razu od jego wydania podlega on wykonaniu. Wykonalność dotyczy rat płatnych po dniu wniesienia pozwu, a co do rat płatnych przed dniem wniesienia pozwu – za okres nie dłuższy niż 3 miesiące. W pozwie można zamieścić wniosek o zabezpieczenie powództwa, poprzez wydanie przez sąd zarządzenia tymczasowego, mocą którego pozwany może być w toku procesu zobowiązany do płacenia na rzecz powoda w powtarzających się terminach pewnej sumy pieniężnej.

Istotne jest, że sąd nie jest związany żądaniem pozwu i stosownie do okoliczności może orzec alimenty nawet w kwocie wyższej niż żądana w pozwie.

Jak w razie zmiany stosunków można domagać się zmiany orzeczonej wysokości świadczenia alimentacyjnego?

W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczonej wysokości świadczenia alimentacyjnego (artykuł 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Przez zmianę stosunków rozumie się przy tym istotne zmniejszenie albo całkowite ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentów albo istotne zwiększenie potrzeb uprawnionego. Wskutek zmian zachodzi konieczność skorygowania obowiązku alimentacyjnego poprzez stosowne zwiększenie albo zmniejszenie wysokości świadczenia alimentacyjnego. Zmianą stosunków jest także zdarzenie, wskutek którego obowiązek alimentacyjny wygasa.

Podwyższenie alimentów może być uzasadnione albo zwiększeniem się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, albo wzrostem możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentów. Żądanie obniżenia alimentów uzasadnia zaś pogorszenie się sytuacji majątkowej zobowiązanego, a także zmniejszenie się potrzeb uprawnionego.

Aby zmienić wysokość alimentów, należy wystąpić z pozwem o podwyższenie/zmniejszenie alimentów do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania powoda lub pozwanego. W pozwie należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające zmianę poprzez załączenie do pozwu dokumentów potwierdzających zmianę, na przykład utratę zatrudnienia, skierowanie na leczenie, podjęcie nauki.

W przypadku gdy zobowiązany do alimentów żąda ustalenia, iż obowiązek alimentacyjny wygasł, winien złożyć pozew o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny wygasł – do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania uprawnionego do alimentów jako pozwanego. Przesłanką uzasadniającą powództwo o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny wygasł, jest uzyskanie przez uprawnionego samodzielności.